مسجد
احمد ابن طولون
ابن طولون ، جامع سومین
مسجد ساخته مسلمانان در مصر و یکی از بزرگترین مساجد کهن جهان اسلام که به فرمان
احمد بن طولن در ناحیه القطایع در حومه فسطاط بر روی جبل یشکر برپا گردید . کندی
گوید : احمد ابن طولن در 259 ق دستور داد تا مسجد جامعی بسازند و نیز می گوید در
264 ق ساختمان آن آغاز و در 266 ق پایان گرفت ، اما به گفته کرسول ساختمان ان در
265 ق پایان یافته است و وجود کتیبه ای بر
یکی از جرز های سمت قبله مسجد تاریخ برپایی بنا در رمضان 265 است و وجود کتیبه ای
بر یکی از جرز های سمت قبله مسجد که حاوی تاریخ بر پایی بنا در رمضان 265 است ، این
مطلب را تاکید می کند ) معماری 000
ویژگی های معماری :
مسجد از نظر معماری
طرحی بسیار ساده دارد . بنا شامل یک صحن مربع به ابعاد تقریبی 92 متر است که از 3
سو رواقی با 13 چشمه طاق در 2 ردیف ، و از سوی قبله(جنوب شرقی )رواقی با 17 چشمه
طاق در 5 ردیف را در بر می گیرد . با احتساب عرض رواق ها مجموع بنا و صحن مستطیلی
است که به ابعاد 26/122 و 33/140 متر . در بنای مسجد به جای ستون از جرز بهره
گرفته اند .کلیه دیوار ها ، جرز ها و چشمه ها ی شبستان ها یکسره از آجر سرخ رنگ به
اندازها های 5/4 در 5/8 تا 8 در 18 تا 19
سانتی متر در ملاطی ضخیم چیده شده و یک
قشر گچ سخت آنها راپوشانیده است .
طاق ها از نوع نوک تیز
(شکسته) است و پایه های حمال آن را جرز های مکعب مستطیل ستبر به ابعاد
46/2 در 27/1 متر تشکیل می دهد که به فاصله 60/4 متر از یکدیگر قرار دارند .
نمونه پیشین این گونه جرز ها در مساجد المتوکل و ابودلف در
سامره نیز دیده میشود