مباحث و ديدگاه‌هاي موجود در زمينه تعامل انتقال فناوري و توسعه در كشورهاي در حال توسعه

چكيده
يكي از مفاهيمي كه در روند داد و ستد بين كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته كاربرد فراوان دارد، انتقال فناوري است. اين فرايند يك سويه كه معمولاً از كشورهاي توسعه يافته به كشورهاي در حال توسعه جريان دارد، به صورت دانش فني در عرصه‌هاي مختلف به طرق معيني جابجا مي‌شود. اما همان طور كه در مطلب زير مي‌آيد، چنين فرايندي ضرورتاً به توسعه فني و اقتصادي كشورهاي دريافت كننده نمي‌انجامد. اين مقاله برخي از ملاحظات مربوط به انتقال فناوري در دنياي امروز را بررسي مي‌كند. انتقال فناوري عبارتي است كه براي توصيف فرايندهاي جابجايي دانش در درون يا بين سازمانها به كار مي‌رود. انتقال فناوري بين‌المللي به شيوه اين كار بين كشورها اطلاق مي‌شود. انواع انتقال فناوري، ملاحظات انتقال فناوري، از انتقال فناوري تا يادگيري و ظرفيت‌هاي فناوري، روشهاي انتقال فناوري بين‌المللي و جنبه‌هاي سياستگذاري انتقال فناوري بين‌المللي مطالب اين مقاله را تشكيل مي‌دهند.
منبع : روزنامه همشهري،‌ سه‌شنبه 8 شهريور 1384، سال سيزدهم، شماره 3787، صفحه 11.
توضيح : به گفته مترجم، اين مقاله به زبان لاتين در سايت www.scidev.net موجود است اما سايت راهكار مديريت اين مقاله را در آن سايت نيافت.
كليدواژه : انتقال فناوري؛ انتقال فناوري بين‌المللي؛ مديريت فناوري
________________________________________
1- مقدمه
يكي از مفاهيمي كه در روند داد و ستد بين كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته كاربرد فراوان دارد، انتقال فناوري است. اين فرايند يك سويه كه معمولاً از كشورهاي توسعه يافته به كشورهاي در حال توسعه جريان دارد، به صورت دانش فني در عرصه‌هاي مختلف به طرق معيني جابجا مي‌شود. اما همان طور كه در مطلب زير مي‌آيد، چنين فرايندي ضرورتاً به توسعه فني و اقتصادي كشورهاي دريافت كننده نمي‌انجامد. اين مقاله برخي از ملاحظات مربوط به انتقال فناوري در دنياي امروز را بررسي مي‌كند.
2- انتقال فناوري
انتقال فناوري عبارتي است كه براي توصيف فرايندهاي جابجايي دانش در درون يا بين سازمانها به كار مي‌رود. انتقال فناوري بين‌المللي به شيوه اين كار بين كشورها اطلاق مي‌شود. اين فناوري كه انتقال مي‌يابد، مي‌تواند اشكال مختلفي به خود بگيرد. مي‌تواند به شكل كالا (شامل كالاهاي حجمي، اندامواره‌هاي گياهي و جانواره‌اي)، خدمات و افراد، ترتيبات سازماني باشد يا به صورت طرح، اسناد فني و محتواي انواع برنامه‌هاي بي‌شمار آموزشي ارائه شود. به علاوه مي‌تواند به صورت جريان دانش تلويحي انتقال يابد يعني دانشي كه كاملا مدون نشده و در مهارتهاي افراد تجسم پيدا مي‌كند.
تمام اين اشكال دانش مي‌تواند از يك جهت مهم ديگر فرق كند. در يك سوي طيف، دانش مورد نظر مي‌تواند به دانش استفاده و راه‌اندازي فناوري مربوط باشد. از سوي ديگر، مي‌تواند به دانش مورد لزوم براي تغيير فناوري و نوآوري مربوط باشد. در اين بين، دانش منتقل شده مي‌تواند شامل انواع مختلف زيادي از دانش طراحي و مهندسي لازم براي تجديد و تعديل فناوري‌ها باشد.
افزون بر اين، انتقال فناوري بين‌المللي مي‌تواند به دو شكل انتقال افقي و عمودي صورت بگيرد. انتقال فناوري افقي شامل حركت دانش تثبيت شده از يك محيط كاربردي به محيطي ديگر است (مثلاً از شركتي به شركتي ديگر). در عوض، انتقال فناوري عمودي به انتقال فناوري‌هاي جديد از مرحله توليد به هنگام فعاليت‌هاي تحقيق و توسعه مثلاً در سازمانهاي علمي و فناوري براي كاربرد در بخشهاي صنعتي و كشاورزي اطلاق مي‌شود.