تاریخچه شهرهای اصفهان، کرج، تهران، مشهد و لرستان

اصفهان
سرزمين اصفهان حدود 2600 سال پيش بخشي از سرزمين ماد بود. بعضي از پژوهشگران عقيده دارند كه نام اين سرزمين در روزگار هخامنشيان گابه يا گي بوده است و پاراتيكا، كه آن را فريدون امروزي مي دانند، از نواحي مشهور و آباد آن بوده است. در روزگار اشكانيان، سرزمين اصفحان يكي از استانهاي بزرگ كشور بوده است.
دردوره ساسانيان نيز سرزمين اصفحان استانيمهم به شمار مي آمد و محل زندگي اعضاي هفت خاندان ايراني بود كه شغلهاي مهم حكومتي داشتند. همچنين شهرر اصفحان مركز سپاه بود.
مسلمانان عرب در روزگار خلافت عمر، خليفه دوم، اصفحان را تسخير كردند و از آن پس، تا قرن چهارم هجري قمري اين سرزمين زير فرمان خلفاي عرب بود. آن گاه، نخست،زياران وآل بويه به سلطه اعراب براين سرزمين پايان دادند وبه آبادي آن همت گماشتند .
قرارگرفتن اصفهان درمركزايران ،حاصلخيزبودن خاك وآباداني آن سبب شده است كه همه حكومتهاي ايراني به آن توجه كنند ومهاجمان خارجي نيزبه اين سرزمين وبه ويژه شهراصفهان بتازند وآن راتصرف كنند.درقرن پنجم هجري قمري اصفهان زيرفرمان سلجوقيان بود. پس ازسلجوقيان، خوارزمشاهيان ،مغولان،ايلخانان،آل مظفر ،وسپس تيموريان دراصفهان فرمانروايي كردند. درحمله اميرتيمور به اصفهان دهها هزاركشته شدند.
پادشاهان صفوي به سرزمين اصفهان وشهرهاي آن توجه وعلاقه بسيار نشان دادند.شهر اصفهان ،در دوره صفويان آبادي ورونق بسيار يافت.
پس ازسقوط صفويان سرزمين اصفهان رونق وشكوه پيشين خودرا تااندازه اي ازدست داد. بااين همه، استان وشهر اصفهان همواره ازاهميت بسياري برخورداربوده است.
ازتمدن وفرهنگ تاريخ چندهزارساله اصفهان بناها ونشانه هايي برجاي مانده است .كه بيشترآنها در شهر اصفهان جاي دارند. پل شهرستان ،آتشگاه،ودوسرستون سنگي ازروزگارساسانيان ،مسجدجامع، كنيسه عمو شعيا،كليساي وانك جلفا،كاخهاي چهلستون ،هشت بهشت ،عالي قاپو،پلهاي مارنان،الله وردي خان ،وخواجو،مسجدامام (ره) ،مسجدشيخ لطف الله ،مدرسه چهارباغ ،منارجنبان ازبناهاي مهم اصفهان هستند.
مسجدجامع نايين،مسجدجامع اردستان ،مسجدجامع نطنز،بقعه ومسجدپير بكران ،ويرانه هاي قلعه خان لنجان،سدشاه اسماعيل ،امامزاده هفده تن ،وپل قاضي زيد درگلپايگان ،باغ فين كاشان ،كاروان سراي مهيار ،وبسياري بناها وآثارديگر،درگوشه كناراصفهان ياد آور تاريخ دراز اين سرزمين هستند.