آیین حکومتداری از دیدگاه امام علی

روی الدیلمی عن عمار و ابی ایوب عن النبی صلی الله علیه و آله انه قال: «یا عمار ان رایت علیا قد سلک و ادیا و سلک الناس وادیا غیره، فاسلک مع علی ودع الناس . انه لن یدلک علی ردی و لن یخرجک من الهدی » . (1)
دیلمی از عمار بن یا سروابی ایوب انصاری روایت کرده است که رسول خدای صلی اله علیه و آله چنین فرمود:
«ای عمار اگر دیدی که علی از راهی رفت و همه مردم از راه دیگر تو با علی برو و سایر مردم را رها کن . یقین بدان علی هرگز ترا به راه هلاکت نمی برد و از شاهراه رستگاری خارج نمی سازد» .
این مقاله شامل مطالب ذیل است:
سیاست در عرف استعمار – تفرقه و نفاق نخستین جمهوری اسلامی – خلیفة الله وظایف مقام خلافت – حکومت عدل و مساوات – روش رهبری – اداره جهان اسلام – تقسیمات کشور – امور مالی – پلیس – امور دفتری – دستگاه دادگستری – ارتش – خطبه های سیاسی – تغییر مرکز خلافت – آموزش کارمندان دولت – فرمان مالک اشتر – اصالت این فرمان – ختم مقال
شرح آراء سیاسی و برنامه های اداری و روش کشورداری امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع)، هدفها و مقاصد او از قبول زمامداری و روابط سیاسی و بازرگانی و فرهنگی دولت او با سایر دولتها و ملل عالم و نیز بحث و اظهارنظر در علل عصیان ناکثین و مارقین و قاسطین که منجر به جنگهای داخلی و مهاجرت امام علی (ع) از مدینه به عراق و شهادت وی در کوفه و انتقال قدرت به معاویه . . . گردید در یک کتاب یا یک مقاله نمی گنجد و به قول مولوی:
گر بریزی بحر را در کوزه ای
چند گنجد قسمت یک روزه ای
مع ذلک اشارت بنیاد محترم نهج البلاغه را مغتنم شمرده مقاله حاضر را تقدیم می دارد، باین امید که فتح بابی شود و رمز آشنایان کلمات امیرمؤمنان نارسایی سخن این ضعیف را جبران فرمایند و در شرح روش کشورداری و ویژگیهای سیاست روحانی آن حضرت که محور تقوی و عدالت در جهان و اساس و محرک تداوم سازندگی و انقلاب در اسلام است کتب و مقالاتی بزبان فارسی مرقوم دارند .